इटहरी , असोज २० —दशैंको औपचारिक समापनका साथ आज देशभर कोजाग्रत पूर्णिमा धूमधामका साथ मनाइँदैछ । धनधान्यकी देवी महालक्ष्मीको आराधना गर्दै, रातभर जाग्राम बसेर ऐश्वर्य र समृद्धिको कामना गर्ने धार्मिक परम्परा आज देशभर छ ।
१५ दिन लामो दुर्गा पक्ष अर्थात् नेपालीहरूको महान् पर्व बडादशैं आजको दिनबाट सम्पन्न हुँदैछ । विजयादशमीदेखि सुरु भएको टीका र जमरा लगाउने क्रम आज अर्थात् आश्विन शुक्ल पूर्णिमासम्म निरन्तर रहने शास्त्रीय मान्यता छ ।
धार्मिक विश्वासअनुसार, आज राति पृथ्वी भ्रमणमा निस्केकी महालक्ष्मीले जाग्राम बसेर पूजाअर्चना गर्ने भक्तका घरमा प्रवेश गरी धन, ऐश्वर्य र सौभाग्यको वर्षा गर्नुहुन्छ । यसै कारण आजको रातलाई ‘को जाग्रत?’ अर्थात् “को जाग्रत छ?” भन्ने प्रश्नबाट व्युत्पन्न कोजाग्रत पूर्णिमा भनिएको हो ।
नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिका अनुसार, देवीको सबै बलि पूर्ति नभएसम्म दशैंको टीका र जमरा लगाउनु शास्त्रसम्मत हुन्छ । बिहान दशैंघरका फूल, प्रसाद र जमराको अवशेष नजिकका नदी, पोखरी वा तीर्थस्थलमा विसर्जन गर्ने चलन छ ।
आजको पूर्णिमालाई ‘कौमुदी पूर्णिमा’ पनि भनिन्छ । यस दिन महालक्ष्मी आराधना विशेष प्रभावकारी हुने विश्वास गरिन्छ ।
भोलिदेखि कात्तिक स्नान र आकाशदीप दान सुरु हुने परम्परा छ, जसले तिहार पर्वको आगमनको संकेत गर्छ । यसरी कोजाग्रत पूर्णिमासँगै दशैंलाई बिदा दिई तिहार र दिपावलीको स्वागत सुरु हुने नेपाली संस्कृतिको सुन्दर परम्परा आज पनि जीवित छ ।“आजको रात जाग्राम बसौँ, लक्ष्मीलाई स्वागत गरौँ।”
— यही भावनासहित देशभर धार्मिक श्रद्धा र उत्साहका साथ कोजाग्रत पूर्णिमा मनाइँदैछ।
